Trong phương pháp thực dưỡng Ohsawa, chế độ ăn được chia thành 10 cấp độ, từ số -3 đến số 7, nhằm mục tiêu đưa cơ thể về trạng thái quân bình âm dương. Trong đó, 3 số ăn cuối (số -3, -2, -1) còn được gọi là 3 số âm hoặc 3 số lùi, là cấp độ ăn thấp nhất và linh hoạt nhất trong toàn bộ hệ thống.

Tuy là các cấp độ “âm” nhưng lại đóng vai trò quan trọng đối với người mới bắt đầu hoặc những ai cần ăn nhẹ nhàng để thích nghi từ từ với phương pháp thực dưỡng.

Thực phẩm trong nhóm "âm" là gì?

Những thực phẩm thuộc nhóm âm thường có tính lạnh, làm giãn nở tế bào, gây mất quân bình năng lượng âm dương trong cơ thể nếu tiêu thụ quá mức. Trong 3 số ăn cuối, một số loại thực phẩm âm cần chú ý bao gồm:

- Trái cây (đặc biệt là loại có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới)

- Rau sống

- Đường và các món tráng miệng ngọt

- Một số loại nước ép, đồ uống lạnh

Đây là những thực phẩm dễ gây mất cân bằng nếu ăn không đúng cách hoặc không phù hợp với thể trạng.

Chi tiết từng cấp độ ăn trong 3 số âm

1. Cấp độ ăn số -3: Khởi đầu linh hoạt

Đặc điểm: Cấp độ ăn linh hoạt nhất, phù hợp với người mới tiếp cận thực dưỡng.

Tỷ lệ khuyến nghị: Ngũ cốc khoảng 10%, còn lại là rau củ, trái cây, một ít thịt cá, món tráng miệng (đường tự nhiên).

Mục tiêu: Giúp hệ tiêu hóa thích nghi từ từ, giảm gánh nặng chuyển hóa và chuẩn bị cho giai đoạn thực dưỡng nghiêm ngặt hơn.

Lưu ý: Dù linh hoạt, người ăn vẫn cần lựa chọn thực phẩm tự nhiên, sạch và lành mạnh, không sử dụng đồ chế biến sẵn hoặc nhiều hóa chất.

2. Cấp độ ăn số -2: Bắt đầu giảm nhóm thực phẩm động vật

Đặc điểm: Tăng lượng ngũ cốc trong khẩu phần, giảm thịt cá và đường.

Tác dụng: Giúp cơ thể dần thích nghi với chế độ ăn thiên thực vật, hạn chế động vật và chất ngọt gây mất quân bình.

Mục tiêu: Lập lại trạng thái quân bình âm dương trong cơ thể một cách ổn định hơn.

3. Cấp độ ăn số -1: Thanh lọc và ổn định năng lượng

Đặc điểm: Cắt hoàn toàn đường ra khỏi chế độ ăn.

Tỷ lệ: Ăn nhiều ngũ cốc nguyên cám, rau củ nấu chín, đậu và thực phẩm thực vật.

Lợi ích: Giúp thanh lọc sâu, duy trì năng lượng ổn định trong ngày, cải thiện chức năng tiêu hóa và nâng cao đề kháng.

Vì sao nên bắt đầu từ 3 số ăn cuối?

Trong hành trình chuyển hóa sức khỏe bằng phương pháp thực dưỡng, việc bắt đầu từ 3 số ăn cuối (số -3, -2, -1) là bước đi khôn ngoan và cần thiết. Dưới đây là những phân tích sâu hơn về lý do vì sao cấp độ âm là nền tảng quan trọng để xây dựng lối sống quân bình:

1. Giúp cơ thể thích nghi dần với sự thay đổi

Bất kỳ sự thay đổi nào về chế độ ăn cũng đều ảnh hưởng mạnh mẽ đến cơ thể, đặc biệt là khi chuyển từ chế độ ăn hiện đại (nhiều đường, đạm động vật, thực phẩm chế biến sẵn) sang chế độ ăn thực dưỡng (thiên về thực vật, ít đường, ít thịt).

- Bắt đầu từ số -3 giúp giảm bớt “cú sốc chuyển đổi”

- Cơ thể có thời gian điều chỉnh enzyme tiêu hóa, vi sinh đường ruột và hoạt động trao đổi chất

- Giảm thiểu tình trạng thải độc cấp tốc như đau đầu, mệt mỏi, tiêu chảy, da xấu,…

2. Dễ dàng duy trì và bền vững hơn

Một trong những lý do khiến nhiều người thất bại khi áp dụng thực dưỡng là quá vội vàng, nhảy vào các cấp độ ăn cao như số 6, số 7 mà không có sự chuẩn bị.

Các số âm cho phép bạn:

- Vẫn ăn được nhiều loại thực phẩm quen thuộc như trái cây, cá, đôi khi cả món ngọt tự nhiên.

- Không quá gò bó, từ đó duy trì lâu dài, dễ dàng hơn về mặt tâm lý và xã hội (giao tiếp, ăn uống với người thân, bạn bè).

3. Tăng cường khả năng lắng nghe cơ thể

3 cấp độ âm không chỉ là giai đoạn "ăn gì", mà còn là lúc người thực hành rèn luyện khả năng quan sát và hiểu cơ thể mình.

Ví dụ:

- Khi cắt giảm đường, bạn có thấy nhẹ đầu hơn không?

- Khi tăng lượng ngũ cốc, hệ tiêu hóa có ổn định hơn không?

- Có cảm nhận được sự thay đổi về tinh thần, giấc ngủ?

Quá trình này giúp người ăn không chỉ "làm theo lý thuyết" mà thực sự hiểu và kiểm soát được sức khỏe của chính mình.

4. Thiết lập nền tảng quân bình âm dương bền vững

Trong thực dưỡng, sức khỏe được hiểu là sự quân bình giữa âm và dương. Các thực phẩm quá âm (đường, trái cây nhiệt đới, nước lạnh, đồ ăn sống) hay quá dương (thịt đỏ, muối, thức ăn mặn, nướng cháy) đều dễ làm cơ thể lệch hướng.

Khi bắt đầu từ 3 số ăn cuối:

- Bạn sẽ dần loại bỏ các yếu tố âm mạnh.

- Giảm từ từ lượng dương mạnh (như thịt, muối nhiều).

- Cơ thể được đưa về trạng thái trung hòa – là nền tảng cho sự phục hồi và phát triển sức khỏe tự nhiên.

5. Giúp nhận diện và loại bỏ các thói quen ăn uống gây hại

Cấp độ -3, -2, -1 chính là giai đoạn bạn nhận ra các thói quen cũ đang làm suy yếu cơ thể, ví dụ:

- Ăn ngọt sau bữa chính gây mệt mỏi, buồn ngủ

- Lạm dụng trái cây gây lạnh bụng, rối loạn tiêu hóa

- Ăn quá nhiều thịt khiến da xấu, mất năng lượng

Việc giảm dần các thói quen này không ép buộc mà tự nhiên, thông qua cảm nhận và hiệu ứng tích cực trên cơ thể.

6. Chuẩn bị tâm lý và tinh thần cho giai đoạn cao hơn

Thực dưỡng không chỉ là chế độ ăn – đó là một hành trình phát triển bản thân toàn diện: thể chất, tinh thần, ý chí.

3 số ăn cuối như một khóa “đào tạo cơ bản”:

- Học cách nấu ăn lành mạnh

- Học cách chọn thực phẩm đúng mùa, đúng nơi

- Học cách kiểm soát cảm xúc khi thèm ăn, khi thay đổi khẩu vị

Khi đã vững vàng ở các cấp độ này, bạn sẽ có đủ niềm tin và động lực để tiếp tục đi xa hơn trên con đường thực dưỡng.